

|
Van Staminee tot café
Deel 1: Doel, Kallo,Kieldrecht, Verrebroeck, Vrasene
(Wilfried Andries en Gerda Drieghe - 2014)
Herberg, afspanning, staminee of café, de naam varieerde in de loop der eeuwen maar het doel bleef hetzelfde: mensen samen brengen bij pot en pint. Ook in de 21ste eeuw blijft dit sociale aspect belangrijk en is het café een ontmoetingplaats voor enkelingen en voor verenigingen. Zelfs openbare verkopen gaan nog altijd door in het café.
Kerk en kermissen waren nauw verbonden met het cafégebeuren. In 1607 verboden de aartshertogen Albrecht en Isabella het bezoek aan de herberg tijdens de erediensten. Blijkbaar zaten de mensen liever in de herberg dan in de kerk. Op het einde van de 18de eeuw luidde de koster de kerkklokken om het verplichte sluitingsuur aan te kondigen. Na de hoogmis gingen de mannen een pint drinken en ondertussen verbeterden ze al discussiërend de wereld of legden ze een kaartje. Hun vrouwen repten zich naar huis om de rosbief op het vuur te zetten. Een vrouw die op café ging werd argwanend bekeken, maar tijdens de kermis waren vrouwen wel welkom. Vaak hielden ze het bij een limonade of ook al eens een trappist met grosseille.
Terwijl de man als boer, kapper, smid of fietsenmaker aan het werk was, stond zijn echtgenote achter de toog. Zij zorgde er ook voor dat het café ’s ochtends naar bruine zeep rook. Zodra de klanten over de vloer kwamen, namen de geur van verschaald bier en tabaksrook het over.
Een caféruimte moest niet veel voorstellen: een kamer met een tafel en een paar stoelen was voldoende. Een stoof verwarmde de gelagzaal en op piekmomenten werd de aanpalende keuken mee ingelijfd. Voor de ramen stonden ‘vrouwentongen’, aan de muren hingen foto’s van de koningen van de wipschietingen of kaartingen. Een spaarkas ontbrak zelden en als het enigszins mogelijk was, stond er een biljart. In sommige gevallen was de keu extra kort wegens plaatsgebrek.Een tapinstallatie hoefde niet, het bier haalden de cafébazen of hun klanten met kannen uit de kelder. De ‘export’ werd in de loop der jaren vervangen door een pintje, de versnaperingen bleven beperkt tot een hardgekookt ei, droge worst of een reep chocolade.
Een kruispunt met vier cafés was vroeger geen uitzondering. Sinds de tweede helft van de twintigste eeuw nam het aantal sterk af en deze trend zet zich verder in deze eeuw. Toch is het café niet weg te denken. Of het een volks, bruin of trendy café is, het blijft centraal staan in het sociale leven van het dorp. Met een glas in de hand worden gesprekken geanimeerder, komen de beste ideeën naar boven, duurt het wachten minder lang, is het zoveel gezelliger.
Het boek is nog steeds verkrijgbaar bij de redactieleden en bij boekhandel De Standaard (kostprijs 22 euro).
|